اصول تعمیر و نگهداری از سیستم اعلام حریق
با توجه به وظیفه حساس و مهم سیستم اعلام حریق، باید نسبت به عملکرد صحیح و به موقع آن در هنگام بروز حریق اهمیت زیاد قائل بود.در نگهداری سیستم اعلام حریق، احساس مسئولیت کرد. در سیستم های آدرس پذیر و هوشمند، نوع ساختمان داخلی تجهیزات به امر نگهداری کمک می کند و در صورت بروز اشکال آلارم های مربوط به کثیفی آشکارسازها، عمل نکردن شستی، آژیر و سایر تجهیزات، مسئول نگهداری را از وضعیت سیستم مطلع می کند. اما در سیستم های متعارف، بروز اشکال در سیستم فقط در صورت خارج شدن یک آشکارساز از مدار، پارگی خط ارتباطی و اتصال کوتاه خط باعث ایجاد آلارم می شود و کثیفی آشکارساز یا نداشتن عملکرد صحیح آن فقط با تست دوره ای با آلارم های ارسال شده بر روی تابلو کنترل مرکزی معلوم می گردد.
خطا یا آلارم
اصولا هر نوع اعلام حریق (به صدا در آمدن آژیر حریق) بدون وجود حریق واقعی را خطا یا آلارم می گویند. یکی از مشکلات سیستم های اتوماتیک اعلام حریق، ارسال هشدارهای اشتباه و نادرست است که دردسرساز می شود و در صورت تکرار زیاد، سیستم را تبدیل به چوپان دروغ گو می کند. آلارم ها بر دو نوع اند:
الف) آلارم در اثر عوامل بیرونی :
در این نوع آلارمها عاملی غیر از حریق باعث فعال شدن سیستم گردیده است .هر یک از عوامل ذکر شده در زیر می توانند به اعلام هشدار نادرست منجر شوند
1- آشپزی و پخت و پز و بخارهای ناشی از آن
2- بخار آب و رطوبت زیاد
3- دود سیگار
4-گرد و غبار زیاد
5- حشرات
6-اسپری های مختلف
7- دود ناشی از برخی فعالیتها (مانند آتش بازی و غیره)
8- جوشکاری و عملیات مشابه
9- دوده های نمایشی مانند جلوه هایی که از آن ها در تئاتر استفاده می شود.
10- دستگاه های بخور و همین طور روشنایی چون شمع یا چراغ های نفت سوز
11- نوسان زیاد دما
12- جریان باد
13- تغییر کاربری فضاها، بدون در نظر گرفتن شرایط طراحی اولیه سیستم اعلام حریق
14-آزمایش و سرویس تجهیزات بدون غیر فعال نمودن سیستم
15-آسیب های تصادفی یا مغرضانه
ب) آلارم در اثر عملکرد اشتباه تجهیزات :
این آلارم ها بر اثر اشتباه آشکارساز یا شستی یا خود تابلو به وجود آمده است این حالت را آلارم کاذب می گویند. عواملی همچون انتخاب نکردن نوع صحيح آشکارساز برای مکان مورد نظر ، سوختن آشکارساز، پارازیت ها و تداخل های الکترومغناطیسی ای که بر اثر خاموش و روشن شدن تجهیزات هارمونیک زا مانند لامپ فلورسنت ، موبایل، یو پی اس (UPS) و … به وجود می آیند باعث آلارم کاذب می گردند.
روش های کاهش خطا :
برای کاهش هشدارهای خطا می توان به سه روش زیر عمل نمود:
یکم -کاهش حساسیت آشکارسازها :
این کار مطلقا کار درستی نیست ، مگر آنکه حساسیت آنها بیش از حد ضرورت باشد. به دو توصیه زیر نیز توجه شود:
1-به کارگیری سیستم تأیید هشدار: در این سیستم، قسمت هشدار مدت زمانی را منتظر می ماند (معمولا 30ثانیه) تا از سوی کنترل مرکزی گزارش ارسالی آشکارساز تایید شود.
2-استفاده از سیستم های پیشرفته تر مانند تجهیزات آدرس پذیر و هوشمند: نظر به حساسیت سیستم های اعلام حریق، تمامی خطاها و آلارم های ناخواسته هر سیستم ، با توجه به نوع آلارم و زمان آن ، باید ثبت گردد تا در هنگام سرویس تجهیزات بتوان مورد اشکال را پیدا نمود و آن را رفع کرد. البته همه پانل های اعلام حریق حافظه ثبت خطاها دارند ولی به دلیل این که امکان پاک نمودن این حافظه توسط افراد ناآشنا یا قطع باتری های پشتیبان و برق تغذیه وجود دارد، بهترین گزینه ثبت این موارد است.
دوم – تست حساسیت
آشکارسازهای حرارتی توسط حرارت کنترل می شوند و با دستگاه آزمایش حساسیت (عملکرد دمائی تست می گردند. در آشکارسازهای دودی نیز حساسیت ثبت شده در پشت آشکارساز (درصد حساسیت سه یا چهار یا پنج درصد) توسط دستگاه تستر مخصوص آزمایش می شود. تست حساسیت در هنگام نصب تجهیزات و یک سال پس از نصب و پس از آن هر چهار سال یک بار انجام می شود و بر روی آشکارساز برچسب تأیید و تاریخ ، نصب می گردد. توجه: در هنگام انجام سرویس ها و احتمال به صدا در آوردن آژیر خطر، لازم است از قبل نسبت به کلیه افراد مستقر در ساختمان اطلاع رسانی شود و امکان هر گونه خطر پیش بینی گردد.
سوم – بازدیدها
در سیستم های اعلام حریق، بازدیدهای زیر، طبق دستورالعمل مندرج در کاتالوگ دستگاه، به عمل می آید
1- بازدید روزانه : ابتدا کنترل کنید که چراغ برق اصلی تابلوی مرکزی روشن باشد. هم چنین هیچ چراغ دیگر یا آژیری روشن نباشد. هر گونه اشکال را به سرویس کار مربوطه گزارش دهید و در فرم ثبت وقایع ثبت کنید .
2- بازدیدهای هفتگی: به طور هفتگی از تابلوی اصلی اعلام حریق بازدید کنید و از صحت عملکرد نمایشگر، باتری و تغذیه اطمینان حاصل نمایید. کنترل کنید که چراغ زون ها روشن می شود و بیزر داخلی کار می کند.
شستی اعلام حریق یا حسگری را فعال کنید تا اعلام حریق آزمایش شود و عملکرد آژیرها را کنترل کنید. هر هفته یک زون مختلف و هم چنین شستی با حسگر متفاوتی را امتحان کنید، به صورتی که در یک زمان شش ماهه تمامی زونها تست گردند. به این ترتیب به صورت دوره ای کلیه شستی ها وحسگرها را امتحان کرده اید .هم چنین دفتر ثبت آلارمها بررسی شود و در صورت فعال شدن سیستم در گذشته، علت آن بررسی و مورد اشکال پیدا و رفع عیب گردد. در مرحله آخر، کلیه عملیات و شماره تجهیزات سرویس شده، با توجه به حساسیت محل، نوع تردد افراد، تعداد افراد موجود، تمیز بودن ، ثبت گردد. محل این بازدید را می توان تا چهار هفته یک بار نیز انجام داد.
3- بازدید فصلی: گزارش های قبلی را مطالعه و کنترل کنید که اشکالات قبلی به صورت صحیح برطرف شده باشند. باتری و اتصالات آن را بازدید کنید. مانند بازدید هفتگی در هر زون یک حسگر یا شستی را فعال سازید تا اعلام حریق را آزمایش کنید. برق 220ولت را قطع نمایید و قابلیت باتری را برای تغذیه آژیرها کنترل کنید .
4- بازدیدهای شش ماهه: در این دوره باید تمامی اتصالات، کابل ها و سیم ها تست شوند و صحت عملکرد آنها تأیید گردد. آژیرها نیز چک شوند و از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل گردد. آشکارسازهایی که در نواحی آلوده و تحت تأثیر باد قرار دارند تمیز کاری شوند و عملکرد آنها چک گردد. کلیه شستی ها ضمن چک شدن برچسب تایید روی آن ها نصب گردد. آژیر خارج از ساختمان، همچنین فلاشر و تمام اجزای متصل به زون تست شوند. ضمنا می توان قسمتی از آشکارسازهای متصل به هر زون را در این دوره تمیز کاری نمود.
5- بازدیدهای سالیانه: كليه آشکارسازهای متصل به مدار هر پانل در یک دوره حداکثر س ه ساله باید تمیز کاری شوند و از نظر عملکرد تست گردند. این سرویس می تواند در چند نوبت باشد و در عملیات شش ماهه، یک ساله یا یک سرویس سه ساله انجام پذیرد. نحوه کار به صورتی است که در طول دوره سه ساله تمام تجهیزات از قبیل آشکارساز، شستی، آژیر، فلاشر، مدول های واسطه و جداکننده ها کاملا کنترل شوند. در صورتی که محل نصب تمامی یا قسمتی از آشکارسازها آلوده باشد این زمان کاهش می یابد. اما زمان سرویس نباید افزایش یابد.LED نشان دهنده های خارجی نیز باید در دوره سالیانه کنترل شوند. هم چنین مدارات داخلی، بردها و باتری های پشتیبان برنامه در طول دوره س الیانه، طبق دستورالعمل سازنده تمیز کاری و چک شوند و در صورت نیاز باتری های پشتیبان تعویض گردد. باتری ها بعد از حداکثر چهار سال تعویض می گردند و در صورتی که دمای نگهداری بیش از 25درجه سانتی گراد یا تعداد تخلیه کامل چهار بار باشد، این زمان تقلیل می یابد.
