نمونه سوالات و نکات جهت آمادگی آزمون نظام مهندسی

مبحث 3 مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق) بخش ٣-٣ دسته بندی انواع ساختارها

🎯 آماده‌اید در آزمون نظام مهندسی ساختمان موفق شوید؟

✅ با هزاران فلش کارت کاملاً مطابق با مباحث مقررات ملی ساختمان، در بستر اپلیکیشن موبایل و کامپیوتر، آمادگی شما تضمین می‌شود.

🚀 هم‌اکنون پکیج موردنظر خود را دریافت کنید:

• 🏛️ معماری → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• 🏗️ عمران → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• ⚡ برق → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• 🔧 مکانیک → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها

💡 با این پکیج، مرور سریع و هدفمند سوالات، تسلط بر نکات کلیدی و موفقیت در آزمون به واقعیت تبدیل می‌شود!

📌 چکیده نکات کلیدی مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت در برابر حریق)

✅ تسلط بر مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و جزئیات مربوط به حفاظت در برابر حریق، یکی از ارکان موفقیت در آزمون نظام مهندسی است. این چکیده مروری است بر نکات برجسته‌ای از پرسش‌های متداول این حوزه.

🏗️ مبنای تقسیم‌بندی ساختمان‌ها به انواع مختلف (نوع ۱ تا ۵)، نوع مصالح از نظر قابلیت نسوختن و مقاومت آن‌ها در برابر آتش است.

⚠️ اشتباه رایج: برابر دانستن «غیرقابل سوختن» با «مقاومت مکانیکی»، در حالی که این مفهوم به عدم انتشار حریق اشاره دارد.

🔥 حتی در ساختمان‌های با مصالح غیرقابل سوختن (نوع ۱ و ۲)، استفاده از برخی مصالح قابل سوختن مانند نما یا عایق‌ها مشروط به ارائه گواهی فنی معتبر واکنش در برابر آتش است.

💡 توصیه‌های کاربردی برای آزمون:

• توجه به امتیازات و تسهیلاتی که تجهیز ساختمان به سیستم اسپرینکلر کامل ایجاد می‌کند:
  ✅ افزایش ارتفاع مجاز به اندازه ۶ متر
  ✅ اضافه شدن یک طبقه
  ✅ افزایش چشمگیر مساحت زیربنا (تا ۳۰۰٪ برای ساختمان‌های تک‌طبقه)
• محدودیت‌های مربوط به میان‌طبقه: حداکثر یک‌سوم مساحت فضای میزبان
• محدودیت‌های سکوهای تجهیزات صنعتی: حداکثر دو‌سوم مساحت کف اتاق

📖 این مرور کوتاه تنها بخشی از پیچیدگی‌ها و نکات ریز مبحث سوم را نشان می‌دهد که برای پاسخگویی دقیق به سوالات آزمون ضروری است.

🚀 آماده‌اید مبحث ۳ را کامل مسلط شوید؟

✅ با پکیج شتاب‌دهنده مهندس برتر، به بانک جامع سوالات طبقه‌بندی شده، پاسخ‌های تشریحی و نکات طلایی در بستر اپلیکیشن موبایل و کامپیوتر دسترسی پیدا کنید و با اعتماد به نفس کامل در آزمون حاضر شوید!

📥 👉 دریافت پکیج از mohandesbartar.ir

💡 ویژگی‌های کلیدی پکیج:

• 📝 بانک جامع سوالات طبقه‌بندی شده
• 📖 پاسخ‌های تشریحی و نکات کلیدی
• 🎯 مرور هدفمند و تسلط کامل بر مبحث ۳ و سایر منابع آزمون نظام مهندسی
• ⏱️ صرفه‌جویی در زمان و آماده‌سازی سریع برای آزمون

نمونه فلش کارت های این بخش که در بستر اپلیکیشن موبایلی و کامپیوتر در اختیار شما قرار می گیرد:

🔍 سؤال: ساختمان‌ها از نظر نوع ساختار به چند دسته تقسیم می‌شوند و مبنای این تقسیم‌بندی چیست؟
✅ بر اساس بند ۱-۳-۳ صفحه ۳۵: دو دسته.
📌 مبنای تقسیم‌بندی: نوع مصالح اجزای سازه‌ای از نظر قابلیت نسوختن (قابل سوختن / غیرقابل سوختن) و مقاومت اجزا در برابر آتش.
📝 توضیح مهندس برتر: این دسته‌بندی پایه ایمنی سازه در حریق است. «غیرقابل سوختن» به معنای عدم انتشار حریق است، نه مقاومت مکانیکی. دیوارهای جداکننده و اسکلت اصلی بر اساس همین دسته، الزامات مقاومت حریق متفاوتی دارند.

🔍 سؤال: در ساختمان‌های نوع ۱ و ۲ (غیرقابل سوختن)، استفاده از کدام مصالح قابل سوختن مجاز است؟
✅ بر اساس بند ۳-۳-۳ صفحه ۳۸: چوب عمل‌آوری شده با کندسوز، نازک‌کاری، نما و عایق حرارتی (با تأییدیه واکنش در برابر آتش)، درب و پنجره (مطابق ضوابط مقاومت حریق)، کابینت / کمد ثابت، پرکننده‌های ملات / بتن (با گواهی فنی)، مواد محافظت حریق (با تأییدیه مرجع)، پوشش بام (مطابق مقررات)، لوله / کابل (مطابق ضوابط مبحث ۳)، درزبندهای حریق (مطابق آتش‌بندی منافذ).
📝 توضیح مهندس برتر: این استثناها حیاتی‌اند! مثلاً چوب فقط اگر «کندسوز» شده باشد مجاز است. نما و عایق حتماً باید گواهی «واکنش در برابر آتش» (مثل استاندارد EN 13501-1) داشته باشند تا از گسترش سریع حریق در نما جلوگیری شود.

🔍 سؤال: در صورت تجهیز کامل ساختمان به اسپرینکلر خودکار تأیید شده، حداکثر ارتفاع و تعداد طبقات مجاز چقدر افزایش می‌یابد؟
✅ بر اساس بند ۲-۳-۴-۳ صفحه ۴۵:
📏 ارتفاع: +۶ متر
🏢 تعداد طبقات: +۱ طبقه
📝 توضیح مهندس برتر: اسپرینکلر با کنترل سریع حریق، زمان فرار و عملیات اطفاء را افزایش می‌دهد، لذا ساختمان مرتفع‌تر یا با طبقات بیشتر مجاز می‌شود. «کامل بودن» سیستم یعنی پوشش ۱۰۰٪ فضاها طبق مبحث ۱۳.

🔍 سؤال: حداکثر مساحت مجاز یک میان‌طبقه نسبت به فضای قرارگیرنده آن چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۲-۴-۴-۳ صفحه ۴۵: نباید بیشتر از یک‌سوم (۱/۳) مساحت اتاق یا فضایی باشد که میان‌طبقه در آن قرار دارد.
📝 توضیح مهندس برتر: این محدودیت برای جلوگیری از ایجاد «فضای دوطبقه عملاً بدون حفاظ» است که می‌تواند باعث گسترش سریع دود و حریق بین طبقات و اختلال در فرار شود. مساحت فضای اصلی ملاک است.

🔍 سؤال: در چه شرایطی الزامی به بسته بودن (دارا بودن حصار) برای میان‌طبقه وجود ندارد؟
✅ بر اساس بند ۴-۴-۴-۳ صفحه ۴۶: زمانی که بار تصرف کل فضای محصور از ۱۰ نفر بیشتر نباشد.
📝 توضیح مهندس برتر: در فضاهای کم‌جمعیت (مثل ویلاهای کوچک یا اتاق‌های کنترل)، خطر تراکم جمعیت در حریق پایین است، لذا نیاز به حفاظت فیزیکی میان‌طبقه کاهش می‌یابد. «فضای محصور» یعنی کل اتاقی که میان‌طبقه در آن است.

🔍 سؤال: حداکثر مساحت مجاز تجمعی سکوهای تجهیزات صنعتی در یک اتاق چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۱-۵-۴-۴-۳ صفحه ۴۷: نباید بیشتر از دو‌سوم (۲/۳) مساحت کف همان اتاق باشد.
📝 توضیح مهندس برتر: این محدودیت دو هدف دارد:
1️⃣ جلوگیری از اشغال بیش‌ازحد مسیرهای فرار
2️⃣ کنترل «بار حریق» (مواد قابل اشتعال) در فضای کارگاهی.
محاسبه به‌صورت تجمعی انجام می‌شود (مساحت همه سکوها با هم).

🔍 سؤال: افزایش مجاز مساحت زیربنای ساختمان‌های کاملاً مجهز به اسپرینکلر خودکار تأیید شده و محافظت‌شده چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۳-۵-۴-۳ صفحه ۴۹:
🏢 ساختمان‌های ۲ طبقه و بیشتر: +۲۰۰٪ (سه برابر)
🏠 ساختمان‌های ۱ طبقه: +۳۰۰٪ (چهار برابر)
📝 توضیح مهندس برتر: اسپرینکلر خطر گسترش حریق را به شدت کاهش می‌دهد، لذا متراژ مجاز افزایش چشمگیری می‌یابد. توجه: «محافظت‌شده» یعنی لوله‌ها در فضای گرمایشی / سرمایشی محافظت شوند (مطابق NFPA 13).

🔍 سؤال: مبنای محاسبه مساحت مجاز میان‌طبقه کدام مساحت است؟
✅ بر اساس بند ۲-۴-۴-۳ صفحه ۴۵: مساحت کف فضایی که میان‌طبقه در آن واقع شده است (نه مساحت کل ساختمان یا طبقه).
📝 توضیح مهندس برتر: مثال: در یک سالن ۳۰۰ متری با میان‌طبقه، مساحت مجاز میان‌طبقه حداکثر ۱۰۰ متر است (یک‌سوم ۳۰۰ متر). این محاسبه مستقل از وجود اتاق‌های دیگر در همان طبقه است.

🔍 سؤال: آیا استفاده از مصالح قابل سوختن در «نما» و «عایق حرارتی» ساختمان نوع ۱ (غیرقابل سوختن) مجاز است؟
✅ بر اساس بند ۳-۳-۳ صفحه ۳۸: بله، به شرط ارائه گواهی فنی معتبر و گزارش ارزیابی واکنش در برابر آتش (Reaction to Fire) از مرجع صلاحیت‌دار.
📝 توضیح مهندس برتر: کلیدواژه: «واکنش در برابر آتش» (Reaction to Fire). این گواهی نشان‌دهنده میزان مشارکت مصالح در گسترش حریق (اشتعال‌پذیری، تولید دود، قطران) است. بدون این گواهی، استفاده ممنوع است حتی در نما.

🔍 سؤال: حداکثر افزایش مجاز تعداد طبقات در ساختمان مجهز به اسپرینکلر چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۲-۳-۴-۳ صفحه ۴۵: یک طبقه (صرف‌نظر از ارتفاع اضافه شده).
📝 توضیح مهندس برتر: مثال: اگر ساختمانی بدون اسپرینکلر حداکثر ۴ طبقه مجاز داشته باشد، با اسپرینکلر می‌تواند ۵ طبقه بسازد. این افزایش علاوه بر افزایش ۶ متری ارتفاع مجاز است. سیستم باید «کامل» و «تأیید شده» باشد.

🔍 سؤال: در یک فروشگاه ۱۵۰ مترمربعی، حداکثر مساحت مجاز یک میان‌طبقه چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۲-۴-۴-۳ صفحه ۴۵: ۵۰ مترمربع (یک‌سوم ۱۵۰ مترمربع).
📝 توضیح مهندس برتر: این محاسبه فقط مربوط به فضای ۱۵۰ متری است. اگر فروشگاه بخش‌های دیگر داشته باشد، برای میان‌طبقه در هر بخش، مساحت همان بخش ملاک است. این قانون مساحت اشغال‌شده توسط پله‌ها را هم شامل می‌شود.

🔍 سؤال: در یک کارگاه صنعتی ۹۰ مترمربعی، حداکثر مساحت کل سکوهای تجهیزات چقدر است؟
✅ بر اساس بند ۱-۵-۴-۴-۳ صفحه ۴۷: ۶۰ مترمربع (دو‌سوم ۹۰ مترمربع).
📝 توضیح مهندس برتر: این محاسبه تجمعی است. اگر دو سکو وجود داشته باشد، مجموع مساحت آن‌ها نباید از ۶۰ متر تجاوز کند. هدف اصلی حفظ مسیرهای فرار کافی و کاهش بار حریق (مواد قابل اشتعال روی سکوها) است.

🔍 سؤال: افزایش ۳۰۰٪ مساحت زیربنا فقط برای کدام گروه از ساختمان‌های اسپرینکلردار مجاز است؟
✅ بر اساس بند ۳-۵-۴-۳ صفحه ۴۹: فقط ساختمان‌های یک‌طبقه (بدون هیچگونه زیرزمین یا طبقه همکف جزئی).
📝 توضیح مهندس برتر: علت: خطر حریق و فرار در ساختمان‌های تک‌طبقه به مراتب کمتر از چندطبقه است. اسپرینکلر در این ساختمان‌ها بسیار مؤثرتر عمل می‌کند. «یک طبقه» یعنی فقط یک سطح اشغال اصلی در بالای زمین.

🔍 سؤال: آیا استفاده از لوله‌های قابل سوختن (مثلاً PVC) در سیستم‌های تأسیساتی ساختمان نوع ۱ مجاز است؟
✅ بر اساس بند ۳-۳-۳ صفحه ۳۸: بله، به شرط رعایت دقیق ضوابط مندرج در مبحث سوم (مثلاً عبور از شفت‌های مجهز به درب ضدحریق، استفاده از ساپورت‌های غیرقابل سوختن، رعایت فواصل از سقف کاذب).
📝 توضیح مهندس برتر: PVC در حریق دود سمی تولید می‌کند! مجاز بودن آن مشروط است. ضوابط شامل: نصب در «محل‌های مجاز» (نه شفت‌های اصلی فرار)، استفاده از «سیستم‌های مهارشونده» (Fire Stopping) هنگام عبور از دیوارهای جداکننده، و داشتن گواهی «مقاومت در برابر آتش» برای لوله‌های عبوری از مسیرهای فرار.

🔍 سؤال: حداقل پهنای فضای باز دائمی اطراف ساختمان چقدر است و تحت چه شرایطی می‌توان آن را کاهش داد؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): حداقل پهنا ۱٫۸ متر است. کاهش تا ۱٫۲ متر مجاز است اگر:
1️⃣ کاهش حداکثر در سه ضلع ساختمان اعمال شود.
2️⃣ دیوار خارجی مجاور فضای کاهش‌یافته حداقل ۳ ساعت مقاومت در برابر آتش داشته باشد.
3️⃣ بازشوهای این دیوار نیز حداقل ۳ ساعت مقاومت در برابر آتش داشته باشند.
📝 توضیح مهندس برتر: این کاهش برای بهینه‌سازی فضای شهری است اما با الزامات سختگیرانه! دیوار ۳ ساعته باید پیوسته و بدون درز باشد. بازشوها شامل درب‌های ضدحریق با رتبه F-180 مطابق استاندارد BS 476-22 می‌شوند.

🔍 سؤال: در پارکینگ انباری محصور با مواد غیرقابل سوختن (گروه T.H.K.M.) چگونه می‌توان محدودیت‌های مساحت و طبقات را محاسبه کرد؟
✅ پاسخ (بند ۲-۷-۴-۳، صفحه ۵۲): می‌توان زیرزمین یا اولین طبقه بالای تراز زمین را به‌عنوان ساختمان مستقل در نظر گرفت.
📝 توضیح مهندس برتر: این استثنا برای پارکینگ‌های صنعتی با مصالح غیراحتراقی (مثل فلزات/شیشه) کاربرد دارد. «مستقل در نظر گرفتن» یعنی محاسبه مساحت مجاز و تعداد طبقات بدون ارتباط با ساختمان اصلی.
📌 مثال: پارکینگ زیرزمینی یک مجتمع تجاری با این شرایط می‌تواند ۲ طبقه داشته باشد، درحالی‌که بدون این بند فقط ۱ طبقه مجاز بود.

🔍 سؤال: حداکثر تعداد اضلاع ساختمان که می‌توان پهنای فضای باز اطراف را کاهش داد چقدر است؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): حداکثر سه ضلع از محیط ساختمان.
📝 توضیح مهندس برتر: هدف، حفظ حداقل یک مسیر دسترسی ایمن برای آتش‌نشانی است.
📌 مثال: در ساختمان چهارضلعی، حداقل یک ضلع باید فضای باز ۱٫۸ متری کامل حفظ کند.

🔍 سؤال: حداقل مقاومت موردنیاز بازشوهای دیوار خارجی مجاور فضای باز کاهش‌یافته چقدر است؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): حداقل ۳ ساعت مقاومت در برابر آتش (معادل درب‌های F-180).
📝 توضیح مهندس برتر: این شامل پنجره‌ها نمی‌شود! فقط درب‌های خروج اضطراری و ورودی‌ها مشمول می‌شوند.
📌 نکته: مصالح شیشه‌ای باید از نوع لمینیت ضدحریق با تأییدیه آزمایش مقاومت ۳ ساعته باشند.

🔍 سؤال: کدام قسمت‌های پارکینگ انباری با مصالح غیرقابل سوختن را می‌توان مستقل از ساختمان اصلی در نظر گرفت؟
✅ پاسخ (بند ۲-۷-۴-۳، صفحه ۵۲): فقط زیرزمین یا اولین طبقه بالاتر از تراز زمین.
📝 توضیح مهندس برتر: طبقات بالاتر مشمول این استثنا نمی‌شوند. «تراز زمین» شامل طبقاتی است که حداقل ۵۰٪ محیط آن در تماس مستقیم با هوای آزاد باشد.

🔍 سؤال: در فضای باز کاهش‌یافته به ۱٫۲ متر، حداقل مقاومت دیوار خارجی مجاور آن چقدر باید باشد؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): حداقل ۳ ساعت مقاومت در برابر آتش (معادل دیوارهای باربر با رتبه FRR ≥ 180 دقیقه).
📝 توضیح مهندس برتر: این دیوار باید بدون هیچ شکست یا روزنه غیرمجرا باشد. سیستم‌های عایق‌کاری سازه‌ای (SFRM) باید مطابق ASTM E119 برای تحمل ۳ ساعت طراحی شوند.

🔍 سؤال: آیا کاهش پهنای فضای باز به ۱٫۲ متر در تمام محیط ساختمان مجاز است؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): خیر، فقط حداکثر در سه ضلع از چهار ضلع ساختمان مجاز است.
📝 توضیح مهندس برتر:
📌 مثال: در یک ساختمان مستطیلی ۴۰×۶۰ متر، حداکثر سه ضلع می‌توانند ۱٫۲ متری باشند و ضلع چهارم باید حداقل ۱٫۸ متر پهنا حفظ کند. این ضلع عریض‌تر باید مجاور معرض اصلی دسترسی باشد.

🔍 سؤال: برای پارکینگ‌های انباری مستقل (طبق بند ۲-۷-۴-۳)، مصالح سازه‌ای باید چه ویژگی‌ای داشته باشند؟
✅ پاسخ (بند ۲-۷-۴-۳، صفحه ۵۲): باید از مواد غیرقابل سوختن (گروه T.H.K.M) ساخته شوند.
📝 توضیح مهندس برتر:
🔹 T.H.K.M مخفف مواد با رفتار حرارتی، مکانیکی و شیمیایی پایدار در حریق است.
📌 مثال: فولاد با پوشش ضدحریق، بتن مسلح، مصالح بنایی.
🚫 چوب حتی با پوشش کندسوز در این بخش مجاز نیست.

🔍 سؤال: در فضای باز کاهش‌یافته، حداقل مقاومت برای ترکیب «دیوار + بازشوها» چقدر است؟
✅ پاسخ (بند ۴-۶-۴-۳، صفحه ۵۰): هر دو باید حداقل ۳ ساعت مقاومت مستقل داشته باشند.
📌 دیوار: سیستم دیواری کامل
📌 بازشوها: قاب + یراق‌آلات + لنگه
📝 توضیح مهندس برتر: آزمایش مقاومت باید برای کل سیستم انجام شود. یک درب F-180 اگر در دیواری با مقاومت ۱ ساعته نصب شود، کل سیستم حداکثر ۱ ساعت مقاومت خواهد داشت که غیرمجاز است.

🔍 سؤال: آیا طبقات بالاتر از اول در پارکینگ‌های انباری مشمول استثنای مستقل‌سازی می‌شوند؟
✅ پاسخ (بند ۲-۷-۴-۳، صفحه ۵۲): خیر، فقط زیرزمین یا اولین طبقه بالای تراز زمین مشمول می‌شوند.
📝 توضیح مهندس برتر: دلیل این محدودیت، خطر انباشت دود و دشواری تخلیه در طبقات بالاتر است.
📌 مثال: پارکینگ طبقه دوم یک مرکز خرید، حتی با مصالح غیرقابل سوختن، باید تابع محدودیت‌های ساختمان اصلی باشد.

🎯 آماده‌اید در آزمون نظام مهندسی ساختمان موفق شوید؟

✅ با هزاران فلش کارت کاملاً مطابق با مباحث مقررات ملی ساختمان، در بستر اپلیکیشن موبایل و کامپیوتر، آمادگی شما تضمین می‌شود.

🚀 هم‌اکنون پکیج موردنظر خود را دریافت کنید:

• 🏛️ معماری → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• 🏗️ عمران → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• ⚡ برق → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها
• 🔧 مکانیک → دریافت پکیج کامل فلش کارت‌ها

💡 با این پکیج، مرور سریع و هدفمند سوالات، تسلط بر نکات کلیدی و موفقیت در آزمون به واقعیت تبدیل می‌شود!